Gaslighting - przemoc emocjonalna

Gaslighting (czyt. gaslaiting) to podstępna forma manipulacji i kontroli psychologicznej. Ofiary gaslightingu są celowo i systematycznie karmione fałszywymi informacjami, które prowadzą je do kwestionowania prawdy często na własny temat. Ostatecznie mogą nawet wątpić w swoją pamięć, postrzeganie, a nawet zdrowy rozsądek. Z biegiem czasu manipulacje oprawcy (gaslightera)  mogą stać się coraz bardziej złożone i skuteczne, co sprawia, że ofierze coraz trudniej jest dostrzec prawdę.

​

​

Termin gaslighting pochodzi od sztuki Gas Light z 1938 roku i jej filmowej adaptacji.

Gaslighting może wystąpić w relacjach osobistych lub zawodowych. Manipulacja skierowana jest na poczucia tożsamości i własnej wartości ofiary. Manipulujący ludzie, którzy angażują się w gaslighting, robią to, aby zdobyć władzę nad swoimi ofiarami, ponieważ po prostu czerpią z tego wypaczoną przyjemność lub chcą emocjonalnie, fizycznie lub finansowo kontrolować swoją ofiarę.

​

​

Początek gaslighting czyli jak to się zaczyna? 

Wydaje się, że związek z gaslighterem zaczyna się całkiem dobrze. Już na pierwszej randce przyszły oprawca, przystojny mężczyzna lub czarująca kobieta, może chwalić ofiarę, a nawet natychmiast się jej zwierzyć. Takie prywatne wynurzenia, zanim zostanie nawiązana jakakolwiek intymność, szybko buduje zaufanie, a zbudowanie zaufania to część taktyki znanej jako bombardowanie miłością. Im szybciej ofiara zakochuje się, tym szybciej może rozpocząć się kolejna faza manipulacji.

 

Gaslighting może być skuteczniejszy niż wielu ludzi sobie wyobraża. Prawie każdy może być podatny na taktykę tej manipulacji, która była stosowana przez całą historię i nadal jest wykorzystywana przez prześladowców w rodzinie, dyktatorów, narcyzów i przywódców sekt. Najskuteczniejsi oprawcy są często bardzo trudni do rozpoznania. To po czym można  ich poznać to stan psychiczny ich ofiar.

​

​

Taktyka gaslightera.

Gaslighter początkowo będzie kłamał na temat prostych rzeczy, ale ilość dezinformacji szybko rośnie, i jeśli ofiara kwestionuje narracje to gaslighter może oskarżyć ofiarę o kłamstwo. Oprawca zazwyczaj od czasu do czasu stosuje pozytywne wzmocnienie, aby zmylić ofiarę, ale jednocześnie może próbować zwrócić inne osoby przeciwko niej, nawet jej/ jego przyjaciół i rodzinie, mówiąc im, że ofiara kłamie lub ma urojenia. 

​

​

Jak rozpoznać, że wpadło się w sidła gaslightera?

Ofiara odczuwa zwiększone zwątpienia w siebie, gdy gaslighter upiera się, że to, co pamięta, myśli i czuje, jest nieprawdą. Oprawca (gaslighter) manipuluje emocjami i postrzeganiem rzeczywistości swojej ofiary.  Zakłóca, zniekształca i niszczy fundamentalne aspekty istnienia ofiary (poczucie wartości, pamięć o różnych sytuacjach)  zmuszając do polegania na wersji rzeczywistości gaslightera. 

​

​

Kto staje się oprawcą stosującym gaslighting?

Ci, którzy stosują tę taktykę, często mają zaburzenia osobowości, są narcyzami lub psychopatami. Manipulatorzy mają tendencję do prezentowania jednej twarzy swojej ofierze, a drugiej reszcie świata, co sprawia, że  ofiary boją się prosić o pomoc uznając, że nikt im nie uwierzy, w manipulację i przemoc emocjonalną.

Gaslighters zazwyczaj powtarzają taktykę w kilku związkach.

​

​

Jaka jest różńica między manipulacją a gaslighting?

Manipulacja jest kluczową częścią gaslightingu, ale manipulacja jest dość powszechną taktyką i prawie każdy jest w stanie ją zastosować, podczas gdy gaslighting jest rzadszy. Dzieci, w młodym wieku, próbują manipulować rodzicami, a marketingowcy i producenci reklam starają się manipulować konsumentami, ale gaslighting obejmuje wzorzec zachowań obraźliwych, których celem jest nie tylko wpływanie na kogoś, ale także kontrolowanie go.

​

​

Jaka jest różnica między gaslighting a narcyzmem?

Gaslighting może być częścią narcystycznej osobowości, ale nie jest podstawową cechą narcystycznego zaburzenia osobowości. Narcyz może się promować i czuć się lepszym od innych, podczas gdy gaslighter ma na celu zmuszenie innej osoby do zakwestionowania własnej wartości.

​

​

Jak uciec od gaslightera?

Głównym celem gaslightera jest utrzymywanie ofiary w pułapce. Jeśli ofiara nie zgadza się lub kwestionuje swojego oprawcę, ten może próbować udawać, że to on jest ofiarą swojej ofiary. Może też próbować zwabić partnera poprzez pozytywne wzmocnienie. Wiele osób w końcu znajduje sposób na ucieczkę od wpływów gaslightera, pozostawiając oprawcy szukanie nowego celu -, który często ma już na oku. I cały scenariusz powtarza się w kolejnym związku/ relacji.

​

​

Co to jest hoovering?

Tłumacząc, z angielskiego na polski, hoovering to  „odkurzanie”. A Hoover (odkurzacz) to marka odkurzaczy. 

Kiedy ktoś próbuje zostawić gaslightera, może on zastosować taktykę „odkurzania”. Mówiąc ofierze, jak bardzo ją kochają i chwaląc wszystkie jej pozytywne cechy. Może również wyjaśnić, jak zmienią się między nimi rzeczy i  wszystko będzie dobrze. Niestety.... w krótce po tym, jak ofiara zgadza się zostać, wszystko wraca do poprzedniego stanu.

​

​

Jak gaslighting zmienia ofiarę?

Gaslighting może być psychologicznie druzgocący. Narusza zaufanie, podważa pogląd, że ludzie są ogólnie dobrzy i może wzbudzić podejrzliwość wobec każdego, kto jest im bliski. Stanie się  ofiarą gaslightera również podkopuje zaufanie człowieka do siebie i sprawia, że zapomina on o tym, co kiedyś w sobie cenił. W końcu łatwo jest obwiniać siebie za bycie zbyt ufnym, wrażliwym lub zależnym. To doświadczenie może sprawić, że ofiara już nigdy nie będzie chciała być częścią związku.

​

​

​

​

Tekst w oryginale

​

​